بازار؛ گروه کشاورزی: با توجه به شرایط آب و هوایی و اقلیمی کشور سالانه تا ۱۳ میلیون تن گندم در ایران تولید می شود با این وجود میزان تولید در برخی سال های دستخوش یکسری تغییرات است به نحوی که کارشناسان معتقدند امسال خرید گندم از گندمکاران در مناطق سردسیر نسبت به سال قبل کاهشی حدود ۳۰درصد را تجربه کند.
سازمان فائو: طبق آمارهای سازمان فائو که مربوط به سال زراعی ۲۰۲۳-۲۰۲۴ است در مدت نامبرده در حوزه تولید محصول استراتژیک گندم کشور ایران با رقم زدن تولیدی ۱۴میلیون تنی در جایگاه دوازدهم تولید دنیا قرار گرفته است
این در حالی است که طبق آمارهای سازمان فائو که مربوط به سال زراعی ۲۰۲۳-۲۰۲۴ است در مدت نامبرده در حوزه تولید محصول استراتژیک گندم کشور ایران با رقم زدن تولیدی ۱۴میلیون تنی در جایگاه دوازدهم تولید دنیا قرار گرفته است. این در حالی است که طبق آمارهای فائو در مدت نامبرده کشور چین با تولید حدود ۱۳۷ میلیون تن بیشترین تولید را رقم زده است و پس از آن کشورهایی همچون «هند با ۱۱۰ میلیون تن، روسیه با ۹۱ میلیون تن، ایالات متحده با بیش از ۴۹میلیون تن، استرالیا با حدود ۴۲ میلیون تن، فرانسه با حدود ۳۶ میلیون تن، کانادا با حدود ۳۲ میلیون تن، پاکستان با ۲۸ میلیون تن، ترکیه با ۲۲ میلیون تن، اوکراین با حدود ۲۲ میلیون تن، آلمان با ۲۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تن» پیش از ایران قرار دارند. همچنین کشورهای «بریتانیا، لهستان، آرژانتین، قزاقستان، مصر، رومانی، برزیل و ایتالیا نیز پس از ایران در جایگاه سیزدهم تا بیستم تولید قرار گرفته اند.
برآورد خرید تضمینی ۸.۵ تا ۹ میلیون تن گندم از گندمکاران ایران در سال جاری
از سوی دیگر به گفته علیقلی ایمانی از ابتدای فصل برداشت تا اواسط تیرماه جاری ۴ میلیون و ۸۲۰ هزارتن گندم با ارزش بالغ بر ۹۹ همت اعتبار از کشاورزان خریداری شده است. این در شرایطی است که وی معتقد است برآوردها حاکی از آن است که امسال میزان خرید تضمینی گندم به ۸.۵ تا ۹ میلیون تن برسد. با این تفاسیر اینگونه گمانه زنی می شود که امسال نیاز به واردات گندم به کشور را خواهیم داشت آن هم در شرایطی که گندم یکی از محصولات استراتژیک زراعی محسوب می شود که طی سالهای اخیر بر خودکفا شدن کشور در تولید این محصول زراعی تاکید های بسیاری شده است.
در سطح جهانی، واردات گندم در طول سال ۲۰۲۴ در مجموع ۵۲.۴ میلیارد دلار هزینه خریدهای بین المللی داشته است که در مقایسه با سال ۲۰۲۳ بیش از ۲۳درصد کاهش یافته است
این در شرایطی است که بازار جهانی گندم وارداتی نیز روندی پویا دارد به طوری که در سطح جهانی، واردات گندم در طول سال ۲۰۲۴ در مجموع ۵۲.۴ میلیارد دلار هزینه خریدهای بین المللی داشته است.
در واقع بر اساس آمارهای جهانی ارزش کلی گندم وارداتی برای همه کشورهای خریدار از سال ۲۰۲۰ که میزان خرید گندم در جهان ۴۹.۸ میلیارد دلار بود، به طور متوسط ۵.۲ درصد افزایش یافته است. از سوی دیگر طبق گزارشات جهانی، از سال ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴، هزینه های جهانی برای گندم وارداتی از ۶۸.۵ میلیارد دلار در سال قبل، ۲۳.۵ درصد کاهش یافته است.
اندونزی؛ بزرگترین وارد کننده گندم در سال ۲۰۲۴
از سوی دیگر گزارشات جهانی که در خصوص واردکنندگان اصلی گندم در سال ۲۰۲۴ منتشر شده حاکی از این است که از نظر ارزش، ۵ خریدار بزرگ گندم یعنی «اندونزی، سرزمین اصلی چین، ایتالیا، فیلیپین و اسپانیا» بیش از یک چهارم (۲۶.۳ درصد) از کل واردات گندم خریداری شده در سال ۲۰۲۴ را خریداری کرده اند.
ارزش ۲۳.۹میلیارد دلاری گندم وارداتی کشورهای آسیایی در سال ۲۰۲۴
از سوی دیگر از دیدگاه قاره ای، کشورهای آسیایی با خریدهایی به ارزش ۲۳.۹ میلیارد دلار یا ۴۵.۷ درصد از کل واردات جهانی، بالاترین ارزش دلاری گندم وارداتی را در طول سال ۲۰۲۴ مصرف کردند. همچنین در جایگاه دوم واردکنندگان مستقر در اروپا با ۲۱.۹ درصد قرار داشتند، در حالی که ۱۸.۱ درصد دیگر از واردات گندم جهانی به آفریقا تحویل داده شد. در حالی که درصدهای کمتری برای خریداران در آمریکای لاتین با حدود ۱۰درصد، آمریکای شمالی با حدود ۴درصد و سپس اقیانوسیه با ۰.۶درصد قرار دارند.
به عبارت دیگر در مدت نامبرده اندونزی صادراتی به ارزش ۳.۶ میلیارد دلار که سهمی حدود ۷درصد از کل گندم وارداتی می شود در جایگاه اول قرار گرفته است. در شرایطی که چین به عنوان دومین وارد کننده نیز صادراتی به ارزش ۳.۵میلیارد دلار رقم زده است و به این ترتیب از نظر ارزش وارداتی حدود ۶.۶درصد از کل گندم وارداتی می شود. از سوی دیگر ایتالیا با ثبت صادراتی به ارزش ۲.۸ میلیارد دلار که بیش از ۵درصد از کل گندم وارداتی می شود در جایگاه سوم قرار گرفته است.
همچنین گزارشات آماری جهانی می گوید: در سال ۲۰۲۴ بعد از سه کشور مذکور، کشورهای «فیلیپین با ۲ میلیارد دلار، اسپانیا با ۱.۹ میلیارد دلار، الجزایر با ۱.۸ میلیارد دلار، ژاپن با ۱.۷ میلیارد دلار، برزیل با ۱.۶ میلیارد دلار، آلمان با ۱.۴۵ میلیارد دلار، کره جنوبی با ۱.۴ میلیارد دلار، ترکیه با ۱.۳۶ میلیارد دلار، مراکش با ۱.۳ میلیارد دلار، نیجریه با ۱.۲۸ میلیارد دلار، مکزیک با ۱.۲۴ میلیارد دلار و تایلند با ۱.۱۶ میلیارد دلار» در رده های چهارم تا ۱۵ واردات از نظر ارزش وارداتی جای دارند و در مجموع حدود ۵۴درصد از کل گندم وارداتی را در سال ۲۰۲۴ خریداری کردند.
نکته قابل توجه اینکه در میان کشورهای فوق، بازارهای رشد گندم از سال ۲۰۲۳ به این سو برزیل با حدود ۲۷درصد افزایش و فیلیپین با ۲درصد افزایش قرار دارند و در عوض کشورهای ترکیه، نیجریه، اسپانیا و مراکش خرید گندم وارداتی خود را کاهش داده اند.
سریعترین رشد تقاضا برای گندم وارداتی در غنا ثبت شد
در بخش دیگری از این گزارش به بحث تقاضا برای گندم وارداتی پرداخته شده است به نحوی که طبق داده های منتشر شده، در میان ۱۰۰ بازار اصلی گندم وارداتی، سریع ترین رشد تقاضا مربوط به کشورهایی همچون غنا با ۳۵۳۰ درصد افزایش نسبت به سال ۲۰۲۳، زامبیا با حدود ۱۹۲ درصد افزایش، ایرلند با بیش از ۶۵درصد افزایش، بریتانیا با بیش از ۵۰درصد و دانمارک با حدود ۴۴درصد افزایش را به ثبت رسانده اند.
