به گزارش اقتصاد آنلاین، نشریه اکونومیست در گزارشی به تشدید اختلافات سیاسی در اوکراین همزمان با افزایش فشارها از سوی روسیه پرداخته است. این نشریه در گزارش خود آورده است: چالش‌ها یکی پس از دیگری از راه می‌رسند. در نبود هرگونه آتش‌بس، اوکراین خود را برای جنگی طولانی آماده می‌کند. اخبار جبهه‌ها امیدوارکننده نیست. نیرو‌های روسیه در آستانه تبدیل شهر «سومی» با جمعیت پیش از جنگ ۲۵۰ هزار نفر، به منطقه خاکستری هستند. کشتار در دونباس ادامه دارد و روسیه همچنان به پیشروی خود ادامه می‌دهد. شمار بی‌سابقه‌ای از پهپاد‌ها و موشک‌های روسی بر شهر‌های بزرگ اوکراین فرود می‌آیند، گاهی در یک شب بیش از ۵۰۰ فروند.

در شب ۳۰ ژوئن تا اول ژوئیه، کمک‌های نظامی آمریکا، که از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ رو به کاهش بوده، به‌طور ناگهانی قطع شد؛ تمام محموله‌های تسلیحاتی متوقف شدند و حتی برخی هواپیما‌ها در میانه راه بازگردانده شدند. هنوز مشخص نیست که این توقف موقتی است (مانند مارس گذشته) یا دائمی. برخی منابع می‌گویند ترامپ شخصاً از این توقف بی‌خبر بوده؛ برخی دیگر آن را بخشی از طرحی برای فشار به اوکراین جهت امتیازدهی به روسیه و رسیدن به توافق صلحی هرچند بد برای رئیس‌جمهور می‌دانند. اما درام نظامی اوکراین تنها نیمی از ماجراست. آنچه به همان اندازه نگران‌کننده است، شکاف‌های سیاسی داخلی، تصفیه حساب‌ها و نزاع‌هایی است که ممکن است از درون، کشور را بیش از آنچه روس‌ها با خشونت می‌توانند، از هم بپاشند.

فساد، تغییرات در دولت و حمله به دستگاه امنیتی

سه تحول در ماه ژوئن فضای عمومی را رقم زد. در ۲۳ ژوئن، معاون نخست‌وزیر، اولکسی چرنیشوف، که زمانی به عنوان نخست‌وزیر آینده مطرح بود، به بالاترین مقام اوکراینی تبدیل شد که تاکنون به فساد متهم شده است. او که برای امور دولتی در اروپا به سر می‌برد، ابتدا بازگشت خود را به تأخیر انداخت و تصویر مضحکی از وزیری که مسئول بازگرداندن شهروندان اوکراینی است، اما خود قصد تبعید دارد، رقم زد.

در همین زمان، کابینه نسبت به بازآرایی قریب‌الوقوع هشدار دریافت کرد و احتمال انتصاب نخست‌وزیر جدید، یولیا اسویریدنکوی ۳۹ ساله، مطرح شد. همچنین تلاش مجددی برای برکناری رئیس مستقل اطلاعاتی اوکراین، کیریلو بودانوف صورت گرفت، تلاشی که دست‌کم فعلاً ناکام ماند. منابع متعدد، نقش پشت‌پرده آندری یرماک، رئیس دفتر ریاست‌جمهوری که عملاً وزیر اول دولت، اما بدون انتخاب مردم است، را در هر سه ماجرا پررنگ می‌دانند.

نقش پررنگ یرماک در دولت، شایعه و گمانه‌زنی‌های بسیاری را به دنبال داشته است. با قد ۱.۸۵ متر، حضور فیزیکی تأثیرگذارش در طول جنگ بارزتر شده، گویی از ضعف فیزیکی رقبایش تغذیه می‌کند. پیش از آنکه در سال ۲۰۱۹ به عنوان مشاور جوان ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین ظاهر شود، او به عنوان تهیه‌کننده تلویزیون و سینما، وکیل، فعال صنعت مد و رابط کسب‌وکار‌های کیوسکی شناخته می‌شد. صعود سیاسی او شتابان و غیرمنتظره بود، اما بسیاری تحت تأثیر قرار نگرفته‌اند.

نفوذ یرماک و سقوط رقبا

مقالات اخیر در نشریه پولیتیکو از ناامیدی دوحزبی آمریکایی‌ها نسبت به سبک دیپلماتیک تحکم‌آمیز یرماک خبر می‌دهند. برخی او را تنها سپر بلا برای خستگی عمومی آمریکا از اوکراین می‌دانند، اما این گزارش‌ها گویای آن است که در‌های واشنگتن به روی او بسته می‌شود. این تصور در بسیاری ایجاد شده بود که یرماک برای حفظ بقای سیاسی خود می‌جنگد. اما تحولات ژوئن نشان داد که در داخل، او قدرتمندتر از همیشه است.

هیچ مدرکی وجود ندارد که یرماک مستقیماً دستور تحقیقات درباره چرنیشوف را داده باشد. بیش از یک سال است که کارآگاهان ادعا‌هایی را بررسی می‌کنند مبنی بر اینکه نزدیکان این معاون نخست‌وزیر آپارتمان‌هایی را در پروژه‌ای که با مجوز او ساخته شده بود، به قیمت پایین خریداری کرده‌اند. اما سه مقام دولتی به‌طور ناشناس گفته‌اند که یرماک با اجازه به پیشرفت این پرونده و متوقف کردن دیگر پرونده‌ها، از نفوذ خود استفاده کرده است. به گفته آنها، گناه اصلی چرنیشوف این بود که مانع راه یرماک شد: نخست آنکه سعی کرد به عنوان کانالی جایگزین برای ارتباط با آمریکا مطرح شود، و دوم اینکه سقوط او راه را برای ارتقای اسویریدنکو، که ارتباط نزدیکی با یرماک دارد، هموار کرد.

نگرانی‌ها از تمرکز قدرت در دفتر ریاست‌جمهوری

ژنرال بودانوف با عبور از این بحران بار دیگر نشان داد که تصمیم‌گیری نهایی همچنان با رئیس‌جمهور زلنسکی است، صرف‌نظر از نقش گسترده‌ای که یرماک در ساختار قدرت ایفا می‌کند. به نظر نمی‌رسد که یرماک به تنهایی قدرت را در اختیار داشته باشد، بلکه نفوذ خود را از یک وابستگی متقابل عجیب با رئیس‌جمهور می‌گیرد، وابستگی‌ای که هیچ منبعی نمی‌تواند دقیقاً ماهیت آن را توضیح دهد. گاهی، این مشاور لجوج تنها بازتابی از سرسختی خود زلنسکی است. اما مقامات تأکید می‌کنند که میزان کنترل یرماک بر جریان اطلاعاتی که به رئیس‌جمهور می‌رسد، کاملاً واقعی است، در برخی برآورد‌ها تا ۸۵ درصد، و این امر فضای خطرناک شایعه و توطئه را در مرکز دستگاه حاکمه ایجاد کرده است. یکی از مقامات می‌گوید: «آندری گوش رئیس‌جمهور را کاملاً در انحصار خود دارد. شش سال در یک اتاق، و خوراندن دیدگاه‌هایی با جهت‌گیری خاص. عملاً فقط یک نفر دارد تصمیم می‌گیرد.»

ساختار قدرت متمرکز در بحران جنگ

سیاست‌های دربارگونه و کشمکش‌های قدرت پدیده‌ای تازه یا تعجب‌برانگیز در کشوری که سه سال و نیم جنگ را پشت سر گذاشته، نیستند. در چنین شرایطی تمرکز تصمیم‌گیری تعجب‌آور نخواهد بود. اما شدت بحران استراتژیک اوکراین، که هر روز بدتر می‌شود، ساختار‌های قدرت متمرکز و ناکارآمد را به تهدیدی جدی تبدیل کرده است. همچنین نگرانی‌هایی درباره استفاده نامناسب از قدرت اجرایی برای صدور دستور‌های تحریمی علیه دشمنان و رقبای سیاسی وجود دارد، که آنها را از مشارکت در حیات عمومی محروم می‌کند. یکی از راه‌حل‌ها می‌تواند گشایش سیاسی و شفافیت بیشتر باشد، اما چنین چیزی دور از انتظار به نظر می‌رسد. یکی از مقامات ارشد با ناامیدی می‌گوید: «روس‌ها ما را روی شعله‌ی کم آرام‌آرام می‌پزند، در حالی که ما داریم با بلاهت بازی می‌کنیم، بازی‌ای با پیامد‌های بسیار جدی.»