به گزارش اقتصاد آنلاین، نشریه آسیا تایمز در گزارشی به چالش تازه برتری هوایی آمریکا با تهدید نوظهور چین پرداخته است. این نشریه در گزارش خود آورده است: یک جنگنده پنهان‌کار بی‌دم و ناشناس که در چین دیده شده، رقابت آمریکا و چین برای برتری هوایی نسل ششم را وارد مرحله تازه‌ای کرده است؛ رقابتی که در هر دو طرف با ابهامات قابل توجه در زمینه فناوری و عملیات مواجه است.

ماه جاری، منابع خبری متعدد گزارش دادند که تصاویر منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی چین، هواگردی ناشناس را نشان می‌دهد که فاقد دم است و همین موضوع بحث‌های گسترده‌ای را برانگیخته است که آیا این جنگنده سرنشین‌دار، سومین نمونه متمایز نسل ششم چین است یا یک پهپاد رزمی پیشرفته با عملکرد بالا از نوع «همرزم وفادار».

ویژگی‌های فنی و احتمال کاربرد دریایی

این هواگرد که از زوایای مختلف تصویربرداری شده، دارای دماغه نوک‌تیز، بال‌های میانی با زاویه پسگرایی زیاد و نوک برش‌خورده، بدون سکان عمودی و احتمالاً مجهز به دو موتور است؛ ویژگی‌هایی که می‌تواند نشانگر رقیب ساخت چنگدو برای جنگنده J-۵۰ شنیانگ یا یک پهپاد رزمی بدون‌سرنشین پیشرفته باشد. نبود تصاویر واضح از کابین، نقش دقیق آن را همچنان نامشخص گذاشته است.

تحلیلگران به شباهت‌هایی با جنگنده پنهان‌کار عظیم J-۳۶ چین اشاره می‌کنند، اما این نمونه جدید، بدنه‌ای کوچک‌تر و احتمالاً سریع‌تر دارد و تجهیزات فرود و دماغه آن نشان می‌دهد که ممکن است برای عملیات ناو هواپیمابر طراحی شده باشد.

ظهور این نمونه همزمان با گسترش سریع برنامه‌های هوافضای نظامی چین رخ می‌دهد؛ برنامه‌هایی که شامل چندین طرح جنگنده رزمی مشترک، که به‌طور غیررسمی «فنجان چای» نامیده می‌شوند، است و ممکن است در رژه «روز پیروزی» چین در ۳ سپتامبر، به مناسبت هشتادمین سالگرد پایان جنگ جهانی دوم، رونمایی شوند.

رقابت با برنامه NGAD آمریکا

این تحولات هم‌راستا با تلاش‌های آمریکا در قالب برنامه «تسلط هوایی نسل بعدی» (NGAD) است و بر رقابتی فزاینده برای ساخت پلتفرم‌های پنهان‌کار با قابلیت همکاری تیمی انسان–ماشین برای مأموریت‌های دوربرد و با بقاپذیری بالا تأکید دارد.

ادغام قابلیت‌های دریایی یکی از اهداف اصلی طراحی‌های نسل بعدی چین است. روزنامه ساوت چاینا مورنینگ پست (SCMP) در آوریل ۲۰۲۵ گزارش داد که تیم طراحی جنگنده J-۳۶ چین در حال توسعه سامانه کمک‌فرود برای نسخه دریایی این جنگنده سه‌موتوره، بی‌دم و بال‌پرنده است.

بر اساس مقاله‌ای در نشریه Acta Aeronautica et Astronautica Sinica، این سامانه از «کنترل مستقیم نیرو» برای تنظیم نیروی برآ مستقل از تغییر زاویه گام استفاده می‌کند و یک «مشاهده‌گر اغتشاش زمان‌ثابت» به‌طور همزمان اثرات جریان‌های آشفته هوای روی عرشه کشتی را خنثی می‌کند. به گفته SCMP، این فناوری که با برداردهی رانش سه‌بعدی و سکان‌های ترمز ترکیب شده، در شبیه‌سازی‌ها تحت شرایط دریایی بسیار سخت، دقت ارتفاعی دو سانتی‌متر را به دست آورده است.

گسترش توان دریایی و چالش‌های عملیاتی

چنین دقتی می‌تواند امکان استفاده از جنگنده‌های بال‌پرنده نسل ششم را بر روی ناو‌های هواپیمابر چین فراهم کند و توان نیروی دریایی ارتش آزادی‌بخش خلق (PLAN) را برای حضور در آب‌های عمیق گسترش دهد؛ قابلیتی که پیشرفتی مهم در راستای هدف دیرینه پکن برای تداوم قدرت‌نمایی به شمار می‌رود.

با این حال، هرچند چین در مسیر ادغام قابلیت‌های دریایی پیشرفت می‌کند، هم پکن و هم واشنگتن با چالش‌های فنی و عملیاتی حل‌نشده مواجه هستند. ابتکارات چین باید با آسیب‌پذیری‌های احتمالی در برابر ضدپنهان‌کاری و مفاهیم ناپخته «همکاری انسان–ماشین» (MUM-T) کنار بیاید. تلاش‌های آمریکا نیز همچنان در سطح مفهومی باقی مانده و با محرمانگی و بحث‌های داخلی همراه است.

تغییر رویکرد جنگنده‌ها در نسل ششم

دیوید باچی در مقاله‌ای در مارس ۲۰۲۵ در نشریه The Conversation نوشت که جنگنده‌های نسل ششم، نشانه گذار از تمرکز صرف بر عملکرد خام به سمت برتری عملیاتی از طریق سامانه‌های یکپارچه هستند.

او گفت که این جنگنده‌ها بر تکامل پنهان‌کاری، شامل بدنه‌های لوزی‌شکل، مواد جاذب امواج رادار و کاهش یا حذف سکان‌های عمودی، تأکید دارند و با برداردهی رانش و عملگر‌های سیال برای کنترل همراه می‌شوند.