بحث افزایش قیمت بنزین در ایران بار دیگر در کانون توجهات قرار گرفته است. اظهارات اخیر مقامات و ناترازی تولید و مصرف سوخت، گمانه‌زنی‌ها درباره اصلاح قیمت بنزین در آینده نزدیک را قوت بخشیده است.

ناترازی بنزین؛ چالشی بزرگ برای اقتصاد

مصرف روزانه بنزین در ایران از ۱۲۲ میلیون لیتر در سال گذشته به بیش از ۱۴۵ میلیون لیتر رسیده، در حالی که تولید داخلی تنها ۱۱۰ میلیون لیتر در روز است. این شکاف، کشور را به واردات حدود ۳۵ میلیون لیتر بنزین در روز وابسته کرده و فشار سنگینی بر منابع ارزی وارد آورده است.

اظهارات مقامات درباره اصلاح یارانه سوخت

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، با انتقاد از مصرف بالای بنزین توسط اقشار پردرآمد گفت: «چرا باید ۴ میلیارد دلار برای واردات بنزین هزینه کنیم تا پرمصرف‌ها با قیمت لیتری ۱۵۰۰ تومان استفاده کنند؟» او بر لزوم کاهش یارانه بنزین برای پردرآمدها و حمایت از اقشار کم‌درآمد تأکید کرد.

محسن حاجی‌میرزایی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور، نیز اظهار داشت: «حدود ۳.۵ میلیارد دلار برای واردات بنزین آزاد با نرخ ارز هزینه می‌شود.» این سخنان، زمینه‌ساز گمانه‌زنی‌هایی درباره افزایش قیمت سوخت شده است.

فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، ضمن تکذیب وجود برنامه رسمی برای افزایش قیمت، خاطرنشان کرد: «افرادی که برای آفرود و مصارف غیرضروری بنزین استفاده می‌کنند، نباید از یارانه ۱۵۰۰ تومانی بهره‌مند شوند.»

سناریوهای احتمالی برای قیمت بنزین

دولت برای مدیریت ناترازی بنزین چند گزینه پیش رو دارد:

• ادامه وضع موجود: حفظ قیمت فعلی بنزین و تأمین ارز برای واردات.

• سه‌نرخی شدن قیمت‌ها: عرضه بنزین یارانه‌ای، نیمه‌آزاد و آزاد برای مدیریت مصرف.

• افزایش تدریجی قیمت: بالا بردن قیمت‌ها به‌صورت پلکانی برای کاهش فشار بر اقشار کم‌درآمد.

• حذف یارانه خودروهای لوکس: الزام خودروهای لوکس به خرید بنزین با قیمت آزاد.

پیامدهای اقتصادی و اجتماعی افزایش قیمت

اصلاح قیمت بنزین می‌تواند هزینه‌های حمل‌ونقل و قیمت کالاهای مصرفی را افزایش دهد و فشار بیشتری بر خانوارهای کم‌درآمد وارد کند. با این حال، این اقدام می‌تواند به کاهش مصرف سوخت و قاچاق بنزین کمک کند.