بازار؛ گروه صنعت: زغال چوب یک منبع طبیعی مهم است که در طول تاریخ برای اهداف بسیاری از جمله هنر، پزشکی و شیمی مورد استفاده قرار گرفته است. با این حال، کاربرد اصلی آن به عنوان منبع سوخت بوده است. اگرچه زغال چوب را می‌ توان از انواع محصولات حیوانی و گیاهی تهیه کرد، اما رایج‌ترین زغال چوب موجود در بازار از چوب ساخته می‌شود. در واقع زغال چوب در درجه اول از کربن، به نام char، تشکیل شده است و مقداری خاکستر از چوب اصلی باقی می‌ماند. زغال چوب با حرارت دادن چوب در محیطی با اکسیژن کم، طی چند روز ساخته می‌شود. این فرآیند، چوب را خشک می‌کند و تقریباً ۷۵ درصد از حجم چوب اصلی را می‌ سوزاند، که عمدتاً ترکیبات فراری مانند آب، متان، هیدروژن و قیر است. ماده حاصل از آن شامل کلوخه (آجر) و پودر است. دمای کربنیزاسیون، ظاهر، بافت و نقطه آتش زغال را تعیین می‌کند. برخی از محصولات جانبی حاصل از فرآیند تولید زغال چوب نیز کاربردهای تجاری مفیدی دارند، از جمله خاک اره، الکل چوب، اسید پیرولیگنئوس و قیر چوب.

سهم ۱۱درصدی برزیل از تولید جهانی زغال چوب

این در حالی است که برزیل ۱۱ درصد از زغال چوب جهان را تولید می ‌کند که با اختلاف بزرگترین کشور تولیدکننده زغال چوب در جهان است. بخش عمده ‌ای از زغال چوب برزیل برای تولید چدن، یکی از صادرات اصلی این کشور، استفاده می ‌شود. هند و چین هر کدام ۴ درصد تولید می ‌کنند و مقدار ناچیزی نیز توسط بسیاری از کشورهای دیگر در سراسر جهان تأمین می ‌شود. ۶۳ درصد باقی‌ مانده از تولید جهانی زغال چوب در آفریقا، به ویژه در کشورهایی مانند نیجریه، اتیوپی، جمهوری دموکراتیک کنگو، موزامبیک، تانزانیا، غنا و مصر، متمرکز است. هفت کشور از ده کشور برتر تولیدکننده زغال چوب، آفریقایی هستند.

بین سال‌های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹، تولید جهانی زغال چوب ۹ درصد افزایش یافت. این امر تا حد زیادی به دلیل افزایش استفاده و تولید زغال چوب در کشورهای در حال توسعه آفریقایی است. به نحوی که تقریباً ۳۰ درصد از چوب برداشت شده برای سوخت در آفریقا برای تولید زغال چوب استفاده می ‌شود.

زغال چوب صادراتی از همه کشورها در سال ۲۰۲۴ به ۱.۵۳ میلیارد دلار آمریکا رسید که این مبلغ دلاری نشان دهنده کاهش حدودا ۴ درصدی برای همه صادر کنندگان زغال چوب از ۱.۵۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ است

به طوری که داده های آماری سایت تحقیقی worldstopexports گویای این است که در سطح جهانی، زغال چوب صادراتی از همه کشورها در سال ۲۰۲۴ به ۱.۵۳ میلیارد دلار آمریکا رسید که این مبلغ دلاری نشان دهنده افزایش متوسط ۱۶ درصدی برای همه صادرکنندگان زغال چوب از ۱.۳۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ است. همچنین ارزش زغال چوب صادراتی در سال ۲۰۲۴ در مقایسه با ۱.۵۹ میلیارد دلاری که در سال ۲۰۲۳ رقم خورده، حدود ۴ درصد کاهش یافته است.

پنج صادر کننده برتر بیش از نیمی از درآمد حاصل از زغال چوب صادراتی را به خود اختصاص دادند

در بخش دیگری از این گزارش به صادر کنندگانی که بیشترین زغال چوب را راهی بازارهای جهانی کرده اند پرداخته شده که بر این اساس، پنج صادر کننده بزرگ زغال چوب از نظر فروش، «اندونزی، لائوس، ویتنام، فیلیپین و سرزمین اصلی چین» هستند. روی هم رفته، این پنج صادرکننده پیشرو زغال چوب، نزدیک به نیمی (۴۶.۴ درصد) از درآمد حاصل از زغال چوب صادراتی جهان را در سال ۲۰۲۴ به خود اختصاص دادند.

به عبارت دقیق تر در سال ۲۰۲۴ اندونزی بالاترین ارزش دلاری زغال چوب را صادر کرده است به طوری که صادراتی به ارزش بالغ بر ۳۵۱ میلیون دلار رقم زده که ۲۳ درصد از کل صادرات زغال چوب محسوب می شود. پس از آن نیز کشور لائوس با صادراتی به ارزش بیش از ۱۰۲ میلیون دلار که حدود ۷ درصد از کل صادراتی می شود در رتبه دوم قرار دارد و ویتنام نیز با ۹۲ میلیون دلار و سهمی ۶ درصدی در پله سوم قرار گرفته است.

داده های آماری این گزارش نشان می دهد: کشورهایی همچون «فیلیپین، چین، اوکراین، لهستان، نامیبیا، پاراگوئه، کوبا، نیجریه، هلند، هند، آلمان و مکزیک» در زمره صادر کنندگان برتر بعدی هستند و به این ترتیب از نظر ارزش، ۱۵ کشور ذکر شده در این فهرست حدود چهار پنجم (۸۰.۲ درصد) از زغال چوب صادراتی جهان را در سال ۲۰۲۴ صادر کرده ‌اند.

ایران نیز با رقم زدن صادراتی به ارزش ۴۴۴هزار دلار در جایگاه ۶۶ صادرات از نظر ارزش صادراتی قرار دارد در حالی که کاهش فروش ۷۷ درصدی در مقایسه با سال ۲۰۲۳ تجربه کرده است

این در حالی است که در میان صادرکنندگان برتر، سریع‌ ترین رشد صادرکنندگان زغال چوب از سال ۲۰۲۳ به این سو به ترتیب عبارتند از نیجریه، لائوس، فیلیپین و هلند و در عوض کشورهای چین، مکزیک، کوبا، لهستان و آلمان کاهش فروش زغال چوب صادراتی خود را در مقایه با سال ۲۰۲۳ تجربه کرده اند.

داده های آماری این گزارش بیانگر این است که در مدت نامبرده ایران نیز با رقم زدن صادراتی به ارزش ۴۴۴هزار دلار در جایگاه ۶۶ صادرات از نظر ارزش صادراتی قرار دارد در حالی که کاهش فروش ۷۷ درصدی در مقایسه با سال ۲۰۲۳ تجربه کرده است. بعد از آن نیز کشورهایی همچون فیجی، تایوان، بوتان و جمهوری چک در رتبه های بعدی قرار دارند.

سهم ۵۳ درصدی تامین کنندگان آسیایی از بازار صادراتی زغال چوب در سال ۲۰۲۴

از سوی دیگر در میان قاره‌ ها، تأمین‌ کنندگان مستقر در آسیا با محموله‌ هایی به ارزش ۸۱۷.۱ میلیون دلار یا ۵۳.۴ درصد از کل جهانی، بالاترین ارزش دلاری زغال چوب را در طول سال ۲۰۲۴ صادر کردند. در جایگاه دوم، صادرکنندگان اروپایی با ۲۴.۱ درصد قرار داشتند، در حالی که ۱۰.۳ درصد دیگر از محموله‌ های زغال چوب جهان از آفریقا سرچشمه می‌ گرفت. علاوه بر این درصدهای کمتری از فروشندگان در آمریکای لاتین، آمریکای شمالی و اقیانوسیه حاصل شد.

وضعیت واردات زغال چوب در سال ۲۰۲۴

همچنین در بحث واردات زغال چوب طبق گزارشات worldatlas کشورهایی که بیشترین سهم را در واردات جهانی زغال چوب دارند عبارتند از آلمان (۹درصد)، چین (۸درصد)، مالزی (۸درصد)، ژاپن (۷درصد) و جمهوری کره (۶درصد). به عبارت دقیقتر آلمان ۱۱۱ میلیون دلار آمریکا زغال چوب سالانه وارد می‌کند که عمدتاً از لهستان، پاراگوئه، نیجریه، فرانسه، بوسنی هرزگوین، اوکراین و اندونزی تامین می شود.

همچنین چین ۷۵ میلیون دلار زغال چوب عمدتاً از هند، میانمار، کلمبیا، اندونزی، تایلند و ساحل عاج وارد می ‌کند. به گفته کارشناسان تقاضای رو به رشد چین برای زغال چوب به دلیل تولید سیلیکون آن است که ۵۰ درصد از تولید جهانی را تشکیل می‌ دهد.