بازار؛ گروه بین الملل: با نزدیک شدن به زمان مورد ادعای اروپا برای فعالسازی مکانیسم ماشه، میزان نوسان در بازارهای داخلی و مشخصا در خصوص نرخ ارز و طلا افزایش یافته است. نگاهی به نمودار یک ماهه، سه ماهه و یک هفته ای قیمت دلار و تتر نشان می دهد که قیمت از روز ۳۰ تیر ماه به تدریج روندی صعودی به خود گرفته است. از سوی دیگر، افزایش نرخ تورم همراه با رشد قیمت ارز، منجر به حرکت قابل توجه سرمایه گذاران به سمت بازار ارز و دارایی های ارزپایه مانند طلا، نقره و ارزهای دیجیتال شده است.
بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران، در تیر ماه ۱۴۰۴، شاخص قیمت مصرف کننده خانوارهای کشور به عدد ۳۶۰.۲ رسید که نسبت به ماه قبل، ۳.۵ درصد افزایش، نسبت به ماه مشابه سال قبل، ۴۱.۲ درصد افزایش و در دوازده ماهه منتهی به ماه جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل، ۳۵.۳ درصد افزایش داشته است. این وضعیت نهایتا منجر به سرمایه گذاری بعضا شتابزده سرمایه گذران روی دارایی های ارزپایه شده که می تواند تهدیدی جدی برای امنیت سرمایه آنها محسوب شود.
آیا رویه مذاکره با غرب دستخوش تغییر خواهد شد؟
همانطور که می دانیم دور جدید مذاکرات میان ایران و اروپا در سطح معاونین وزرای خارجه در ژنو آغاز شد. نشریه العربیه روز دوشنبه به نقل از یک منبع دیپلماتیک بلندپایه فرانسوی مدعی شد که تحلیل منابع اروپایی بر این است که مذاکرات مربوط به اسنپ بک میان ایران و اروپا چندان با افق روشنی روبرو نیست. همزمان وزارت خارجه چین نیز با صدور بیانیه ای اعلام کرد که مساله هسته ای ایران به دوراهی حساسی رسیده که لزوم دستیابی به راه حلی پایدار را بیش از پیش پررنگ می کند.
جای هیچ گونه شکی باقی نیست که تضعیف ستون های اقتصاد کشور به ویژه ریزش تقریبا هر روزه شاخص بورس در کنار افزایش قیمت دلار منجر به دور شدن سرمایه گذاران از بازار داخل و حرکت به سمت بازار ارز شده است
اگرچه باید پذیرفت که سوای مذاکرات منتهی به برجام، هیچ یک از مذاکرات میان ایران و غرب تاکنون به نتیجه نرسیده و صرفا مذاکره برای مذاکره انجام شده است، اما شرایط کنونی، تفاوتی آشکار با گذشته دارد که می تواند به نتیجه بخش بودن گفتگوها کمک کند.
نخست، مذاکرات کنونی پس از یک جنگ ۱۲ روزه انجام می شوند که دو طرف نگاهی واقع بینانه تر نسبت به یکدیگر پیدا کرده اند. اکنون نه اروپا چندان مایل به استفاده از تهدید به جنگ است و نه ایران تمایلی به آغاز جنگی تازه با ابعاد تخریب بالا دارد.
اگرچه چشم انداز به نتیجه رسیدن مذاکرات میان ایران و اروپا در شرایط فعلی چندان واقع انگارانه به نظر نمی رسد، اما امکان چرخش در شرایط را آن هم درست به دلیل تهدیدات یاد شده نباید نادیده گرفت
دوم، اگرچه تصور بر این است که خطر جنگ چندان قریب الوقوع به نظر نمی رسد، ضرب الاجل تعیین شده اروپا برای تعیین تکلیف پرونده هسته ای ایران تا پایان ماه اوت یعنی تنها ۲ روز دیگر، علیرغم مخالفت های وزارارت خارجه ایران نشانگر اهمیت ابعاد فعالیت های هسته ای ایران است. روی کار آمدن افراد تاثیرگذار اما با اندیشه های رادیکال چون «فریدریش مرتس» صدراعظم آلمان می تواند شرایط را هر لحظه به سمت وخیم تر شدن ماجرا سوق دهد؛ نکته ای که به نظر می رسد عباس عراقچی به خوبی بر آن، واقف و بازگشت تیم ایرانی به میز مذاکرات نیز نشانه ای از همین موضوع است.
سوم، پس از اتمام جنگ، دونالد ترامپ و نماینده وی در مذاکرات هسته ای با ایران یعنی استیو ویتکاف بنا به دلایلی که هنوز آشکار نشده اند، تمایلی برای از سرگیری مذاکرات از خود نشان نمی دهند. عمده نشریات و مقام های ارشد دیپلماتیک در غرب نیز معتقدند که مذاکرات میان تهران و واشنگتن به زودی آغاز نخواهد شد. این روند و اجماع اروپا و آمریکا علیه ایران، شرایط ویژه ای ایجاد کرده است که می تواند کشور را وارد جنگی تمام عیار و البته دستکم میان مدت کند.
چرا احتمال ورود شوک به بازار ارز بالاست؟
در حقیقت باید اینچنین عنوان کرد که اگرچه چشم انداز به نتیجه رسیدن مذاکرات میان ایران و اروپا در شرایط فعلی چندان واقع انگارانه به نظر نمی رسد، اما امکان چرخش در شرایط را آن هم درست به دلیل تهدیدات یاد شده نباید نادیده گرفت.
اما در خصوص بازار ارز، باید توجه داشت که دلیل عمده افزایش قیمت ارز طی روزهای اخیر ناشی از شرایط روانی منفی حاکم بر بازار بوده است و دستکم بخش قابل توجهی از حباب ایجاد شده را نمی توان به پای شرایط فاندامنتال مربوط با تضعیف اقتصاد گذاشت. جای هیچ گونه شکی باقی نیست که تضعیف ستون های اقتصاد کشور به ویژه ریزش تقریبا هر روزه شاخص بورس در کنار افزایش قیمت دلار، منجر به دور شدن سرمایه گذاران از بازار داخل و حرکت به سمت بازار ارز شده است اما باید توجه داشت که افزایش تقاضا برای دلار و دیگر ارزهای خارجی طی روزهای پس از جنگ نیز یکی از عوامل تاثیرگذار بر افزایش قیمت آنها بوده است.
لذا، پیش بینی فعلی مبتنی بر این واقعیت است که اگرچه به نتیجه نرسیدن مذاکرات منجر به ایجاد شوکی محدود و نهایتا ادامه روند صعودی قیمت در بازار ارز خواهد شد، اما اعلام هرگونه نتیجه مثبت احتمالی را نیز نباید نادیده گرفت. در آن صورت، بخش عمده ای از حباب و فشار روانی شکل گرفته در بازار ارز به سرعت محو شده و می توان منتظر ریزش سنگین قیمت در بازار بود؛ این همان رخدادی است که فروردین ماه سال جاری نیز رخ داد و اندکی بعد قیمت دلار وارد سقوط آزاد شد.
