بازار؛ گروه راه و مسکن: درحالی که در گذشته نیاز ناوگان هوایی کشور دست‌کم ۵۵۰ فروند هواپیما عنوان می‌شد، اما به‌تازگی رئیس سازمان هواپیمایی کشوری با رد این موضوع، نیاز واقعی ناوگان را کمتر از ۲۰۰ فروند عنوان کرده است.

محمد محمدی بخش رئیس سابق سازمان هواپیمایی کشوری در حاشیه هفتمین نمایشگاه حمل و نقل، لجستیک و صنایع وابسته با بیان اینکه ۵۵۰ فروند هواپیما نیاز داریم گفته بود که مطابق آنچه در برنامه هفتم توسعه ارائه دادیم تعیین تکلیف شرکت هواپیمایی در قالب ادغام، حذف یا ارتقای سطح کیفی انجام خواهد شد.

محمدی بخش تصریح کرده بود افراد حقیقی و حقوقی داخلی یا خارجی می‌توانند مالک هواپیما باشند و در عین حال بهره‌بردار از هواپیماها جدا باشد. قوانین ایکائو آزادی‌هایی به شرکت‌های هواپیمایی داده است که از جمله آنها این است که در بازه‌های زمانی مختلف که کشور با افزایش درخواست پرواز مواجه می‌شود بتوانیم از ظرفیت ناوگان سایر کشورها استفاده کنیم.

طبق برنامه هفتم توسعه پیشرفت، نوسازی و بهسازی ناوگان از اولویت ‌های جدی است. با ورود هواپیماهای جدید، میانگین سن ناوگان در مسیر کاهش قرار گرفته است. در حال حاضر، میانگین عمر ناوگان کشور حدود ۲۸ سال است

سال‌های سال است که از فرسودگی و بالا بودن سن هواپیماها به عنوان یکی از مهمترین مشکلات صنعت هوانوردی کشور یاد می‌شود. طبق برنامه هفتم توسعه پیشرفت، نوسازی و بهسازی ناوگان از اولویت ‌های جدی است. با ورود هواپیماهای جدید، میانگین سن ناوگان در مسیر کاهش قرار گرفته است. در حال حاضر، میانگین عمر ناوگان کشور حدود ۲۸ سال است. هدف میان‌مدت صنعت هوایی دستیابی به میانگین سنی کمتر از ۲۰ سال است که این هدف از طریق خرید هواپیماهای جدید و احیای هواپیماهای زمین‌گیر دنبال می‌شود.

با تلاش سازمان هواپیمایی کشوری و ایرلاین‌ها، کاهش سن ناوگان به عنوان یک جریان پیوسته دائمی در دستور کار است و با خریدهای اخیر این مهم در حال محقق شدن است، با این حال حسین پورفرزانه رئیس سازمان هواپیمایی کشوری می‌گوید: در صنعت هوایی و ایکائو (سازمان بین‌المللی هوانوردی) سن هواپیما ملاک نیست و سن یک کلمه «غیرعلمی و غیرهوانوردی» تلقی می‌شود؛ چرا که اصل کار «امنیت پرواز» است.

به عبارتی، در شرایط تحریمی که واردکردن هواپیما به ایران بسیار سخت است، توجهات بیشتر بر استاندارد پرنده‌ها اعم از استاندارد موتور و سال ساخت موتور معطوف است که از عمر هواپیما بیشتر اهمیت دارد و به طور مستقیم به موضوع ایمنی مربوط است.

بررسی آمارها حاکیست حوزه پرواز جای خود را در سبد خانوار مردم باز کرده و نمونه آن را در افزایش پروازهای مناسبتی از جمله در اربعین، نوروز و حج، همچنین افزایش پروازهای خارجی به ویژه به امارات، ترکیه و عراق قابل مشاهده است. با این حال یکی از مسائلی که در سال‌های گذشته به کرات مطرح می‌شده و می‌شود، عدم تناسب تعداد ناوگان هوایی کشورمان با تقاضای موجود است؛ به طوری که کارشناسان همواره عنوان می‌کردند با این جمعیت و اقلیم و فرودگاه‌های موجود، کشور نیازمند ۵۵۰ فروند هواپیما است؛ عددی که رئیس سازمان هواپیمایی کشوری معتقد است «مبنای علمی ندارد». خاطرنشان می‌شود موجودی فعلی هواپیماهای کشور کمی بیش از ۲۰۰ فروند است.

امروز و در برنامه‌های بازمعماری صنعت هوانوردی بیان می‌شود که «آوردن هواپیما به کشور تنها راه حل نیست» و بر راهکارهایی همچون آزادی‌های پرواز، اجاره هواپیما، پروازهای کانکشن یا پروازهای «نماد مشترک» (Code Sharing) نیز توجه می‌شود.

به عنوان مثال، قرارداد نماد مشترک به ایرلاین ها اجازه می‌ دهد تا به‌ صورت تایید شده و کاملا رسمی، پروازهای اشتراکی خود را در مسیرهای معین انجام دهند. به عبارتی، در پروازهای نماد مشترک، ایرلاین داخلی با یک ایرلاین خارجی توافق می‌کند که فروش بلیت را یکی از آنها انجام دهد، اما مسافران دیگر دغدغه اینکه بارشان در کجا می‌نشیند را نداشته باشند و بار به صورت اتوماتیک تحویل ایرلاین دیگر می‌شود.

کاپیتان حسین پورفرزانه رئیس سازمان هواپیمایی کشوری اظهار داشت: درخصوص افزایش تعداد ناوگان هواپیمایی، دو هدف افزایش کمّی و کیفی ناوگان دنبال می‌شود که هر دو به صورت توأمان در حال انجام است.

وی خاطرنشان‌کرد: اکنون با افزایش نرخ ورود هواپیما، به موضوع افزایش کمیت ناوگان سرعت داده‌ایم و امسال بیش از نیاز کشور هواپیما خواهیم داشت.

معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: این سازمان نیاز و تقاضای مبتنی بر استان‌ها را از سال ۱۴۰۱ رصد کرده‌ و تقاضای صنعت هواپیمایی کشور را بر اساس ساعت پروازی و مسیر پروازی استخراج کرده است که به آن «پرواز نرمال» اطلاق می‌شود.

پورفرزانه اضافه‌کرد: در مواقعی از سال نیز شاهد افزایش موج تقاضا برای پروازها هستیم؛ به طور مثال در ایام نوروز، در ایام حج و همچنین اربعین نیاز به هواپیما برای پوشش مراسم و تقاضای مسافران بیشتر می‌شود.

وی بیان‌داشت: در دیگر کشورها که با مشکل تحریم مواجه نیستند، در چنین شرایطی از شرکت‌ها و کشورهای دیگر کمک گرفته و به پوشش تقاضا می‌پردازند.

پورفرزانه: با در نظر گرفتن شرایط نرمال پروازها و شرایط موج پروازها، نیاز کشورمان زیر ۲۰۰ فروند هواپیما است و عددی همچون ۵۵۰ فروند مبنای علمی ندارد

رئیس سازمان هواپیمایی کشوری تاکید کرد: با در نظر گرفتن شرایط نرمال پروازها و شرایط موج پروازها، نیاز کشورمان زیر ۲۰۰ فروند هواپیما است و عددی همچون ۵۵۰ فروند مبنای علمی ندارد.

وی گفت: نکته‌ای که از آن غافل هستیم، هواپیماها باید در دسترس باشند و بتوانند به صورت نرمال ۶ لگ در روز پرواز داشته باشند، اما اگر به سه لگ پرواز در روز کاهش یابد انگار نیازمند یک فروند هواپیمای دیگر هستیم.

میزان مصرف سوخت شرکت‌های هواپیمایی داخلی در مجموع روزانه ۳.۵ میلیون لیتر است که روزانه یک میلیون لیتر آن برای مسیرهای خارجی و ۲.۵ میلیون لیتر آن برای مسیرهای داخلی مصرف می‌شود

میزان مصرف سوخت شرکت‌های هواپیمایی داخلی در مجموع روزانه ۳.۵ میلیون لیتر است که روزانه یک میلیون لیتر آن برای مسیرهای خارجی و ۲.۵ میلیون لیتر آن برای مسیرهای داخلی مصرف می‌شود. به نظر می رسد افت نیاز به هواپیما آن هم در حد ۳۰۰ تا ۳۵۰ فروند کمتر از عددی که قبلا اعلام شده بود نشان می دهد که مقامات مسئول شاید به دلیل گرانی و کاهش استقبال از سوی متقاضیان یکی از دلایل باشد.

آما آنچه که مشخص است این است که افت ۳۰۰ تا ۳۵۰ فروند هواپیما نسبت به گذشته شاید دلایل دیگری به غیر از گرانی بلیت هواپیما باشد. شاید یکی از دلایل همانا سرخط نبودن هواپیماهای زمینگیر باشد که حالا سازمان هواپیمایی که تا پارسال عدد ۵۵۰ فروند هواپیما را نیاز ناوگان می دانست امروز عدد ۲۰۰ فروند را نیاز ناوگان هوایی عنوان می کند.

در این سال‌ها، شرکت‌های هواپیمایی به روش‌های مختلف مخالفت خود را با اعطای مجوز به ایرلاین‌های خارجی برای انجام‌ پروازهای داخلی ایران‌ داده‌اند، اما در شرایطی که به گفته مسئولان و برخی کارشناسان، کشور با جمعیت فعلی ۵۵۰ فروند هواپیما نیاز دارد و در حال حاضر کمتر از ۲۰۰ فروند هواپیمای سرخط داریم و تامین ناوگان هم در شرایط فعلی به‌سادگی امکان‌پذیر نیست، به نظر می‌رسد باید سراغ روش‌های جدید برای پاسخگویی به تقاضای موجود رفت.